See Also

Saturday 15 July 2017

නකල්ස් කඳුමුදුනේ පහස සොයා ගොස් සීතල ජලතලයේ කිමිදුන අපි...... (01 කොටස)

නකල්ස් හෙවත් දුම්බර ගැන

හුන්නස්ගිරියේ සිට ලග්ගල දක්වා ගිණිකොණ දිග සිට වයඹ දෙසට සැතැපුම් 18ක දුරක් විහිදෙන කඳු පන්තිය බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ “නක්ල්ස්” යනුවෙන් හඳුන්වන්නට යෙදිණි. ඒ එහි වූ කඳු ශිඛර මිට මෙළවූ අතක ඇඟිළි මෙන් දර්ශණය වු නිසාය... නමුත් ඈත අතීතයේ සිටම ලාංකිකයා මෙම කඳු සහිත ප්‍රදේශය හැඳින්වූයේ ‘දුම්බර’ කඳු යනුවෙනි. ඒ එදා මෙදාතුර හැමදාටම මේ කඳු හිස් සුදු මිහිදුමෙන් බරව පවතින බැවිනි.

මෙම කඳුයාය නුවර සහ මාතලේ යන දිස්ත්‍රික්කවල හෙක්ටයාර 21000 ක් පුරා ව්‍යාප්තව පවතී.  මෙම කඳු පන්තිය දුම්බර නිම්නය ලෙස හඳුන්වන ගැඹුරු නිම්නයකින් මධ්‍යම කඳුකරයෙන් වෙන් වී තිබේ.  මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1000 කට වඩා වැඩි උසකින් යුක්ත කඳු මුදුන් 35 කින්, මීටර් 1500 කට වඩා වැඩි උසකින් යුක්ත කඳු මුදුන් 20 කින් සහ මීටර් 2000 කට වඩා වැඩි උසකින් යුක්ත කඳු මුදුන් දෙකකින් නකල්ස් වනාන්තරය සමන්විත වේ. මෙම කඳු පන්තියේ දකිය හැකි සුවිශේෂී කඳු මුදුන් ලෙස ගොම්බානිය, නකල්ස්, කිරිගල්පොත්ත, දුම්බානාගල, කළුපහන, දෝතළුගල සහ ලකේගල  ආදිය දක්විය හැකිය.

අතීතයේ සිටම දුම්බර කඳු අතර හුදකලා ජන ජීවන රටාවන් පැවැති අතර අද වන විට ජෛවගෝල රක්ෂිතයක් සේ නම් කර ඇති නකල්ස් වනාන්තරය තුළ   මීමුරේ - රණමුරේ- කයිකාවල- ගලමුදුන- උඩගල්දෙබොක්ක ආදී හුදකළා මිනිස් වාසයන් පවතී. සුවිශේෂි ජීව සංස්කෘතික සහජීවනයක් පෙන්නුම් කරන ගම්මාන 86 ක් පමණ දුම්බර වන පෙත ආශ්‍රිතව පිහිටා තිබේ. මෙයින් 48% ක් පමණ වු ජනගහනය කෘෂිකර්මාන්තයේ නිරතවසිටිති.
නිම්න ආශ්‍රිතව නිවර්තන පහතරට අර්ධ සදාහරිත වනාන්තර වර්ගය දක්නට ලැබෙන අතර, මෙම වනාන්තර වර්ගය මිල්ල, මොර, වෙලං, බදුල්ල ආදී විශාල ශාක වශේෂවලින් සමන්විත වේ.  ඉහළ කඳුකර වර්ෂා වනාන්තර ලෙස සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වනු ලබන නිවර්තන කඳුකර තෙත් සදාහරිත වනාන්තර ඉහළ බෑවුම්, කඳුවැටි සහ කඳු මුදුන්වල දක්නට ලැබේ.
"වළාකුළු වනාන්තර" ලෙස හඳුන්වන ඉහළ ස්ථානවල පිහිටි වනාන්තර තුළ වර්ණවත් ඕකිඩ්, පරණාංග සහ පාසි වර්ග දක්නට ලැබේ. ගස්වල කඳන් මත සහ තෙතමනයෙන් යුක්ත ගල් මත තුනී පටල ආකාරයෙන් පවත්නා පරණාංග මෙම වනාන්තරවල සුලභ දසුනකි. කඳුවල පහළ බෑවුම් ප්‍රදේශවල, නිවර්තන උප - කඳුකර තෙත් අර්ධ සදාහරිත වනාන්තර දක්නට ලැබේ.  වියළි බෑවුම් ප්‍රදේශවල වියළි උප කඳුකර, තෙත් අර්ධ සදාහරිත වනාන්තර දක්නට ලැබේ.  ගංගා සහ දිය පහර ආශ්‍රිතව සශ්‍රිකව වැඩුණු ගංගාධාර වනාන්තර ව්‍යාප්තව පවතී.

කඳු බෑවුම්වල විශාල භූමි ප්‍රමාණයක් ආවරණය කරමින් ව්‍යාප්තව පවත්නා තෘණබිම්වල තැනින් තැන විසිරුණු හුදකලා ශාකවලින් යුත් සවානා බිම් දැකිය හැකිය.  මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1000 කට අඩු උසකින් යුක්ත කඳු වැටි මත එකිනෙකට ඉතා ආසන්නව වැඩුණු තෘණවලින් සැදුම්ලත් පතන තෘණබිම් හමුවේ.
"පිටවල පතන"  නමින් හඳුන්වන සුවිශේෂී තෘණ භූමිය සෞන්දර්යාත්මක වටිනාකම අතින් ඉතාම ඉහළ අගයක පවතී.  මීටර් 1ක් පමණ උසට වැඩුණු තෘණ ආවරණය හෙක්ටයාර් 10 ක පමණ භූමි ප්‍රමාණයක් වසා පැතිරී පවත්නා අතර, මෙයට යටින් සුළු බෑවුවක් සහිත වූද සෙන්ටිමීටර් 10 – 15 ක ඝනකමින් යුක්ත වූ තුනී පස් තට්ටුවක් සහිත වූද ගල් තලාවකි.
වත්මන් හා පැරණි ජනාවාස වටා ඝනට වැඩුණු කටු පඳුරු සහිත ලඳු කැළෑ, මීටර් 2 ක් පමණ උසට වර්ධනය වී තිබෙනු දැකිය හැකිය.
"කුරුගස්කැලේලෙස හඳුන්වන පිග්මි වනාන්තර, නකල්ස් වනාන්තරයේ දක්නට ලැබෙන අයස්කාන්ත දසුනකි.  මෙම වනාන්තරයේ වසර සිය ගණනක් පැරණි, ඇඹරැණු ශාක දක්නට ලැබෙන අතර, මේවා මීටර් 1 – 2 පමණ උසට විහිදෙන අතු බෙදුණු ශාක වේ.  මෙම ශාකවල කඳන් ලයිකන, පාසි, ඕකිඩ් සහ පර්නාංග වැනි කුඩා ශාකවලින් ආවරණය වී තිබේ. මෙම ශාකවල ස්වරූපය නිරන්තර, දැඩි සුළං තත්වයට දක්වන්නා වූ අනුවර්තනයන්ය.

දුම්බර කඳු පන්තිය පක්ෂී විශේෂ 128 කට, උභයජීවී විශේෂ 20 කට, සමනල් විශේෂ 60 කට, මොලස්කාවන් විශේෂ 17 කට, ක්ෂීරපායින් විශේෂ 31 කට, උරගයින් විශේෂ 53 කට සහ මත්ස්‍යය විශේෂ 15 කට වාසස්ථාන සපයයි.
ශ්‍රී ලංකාවෙන් වාර්තා වී තිබෙන පෘෂ්ඨවංශීන් අතුරින් පිලිප්ගේ ගාරා, දන්කුඩු පෙතියා සහ දුම්බර පෙතියා යන මිරිදිය මත්ස්‍ය විශේෂ 3, දුම්බර ගල්පර මැඩියා සහ අං කටුස්සා ද ආවේණික සත්ව විශේෂ වන අතර හුදෙක් දුම්බර කඳු වැටියටම සීමා වී තිබේ.
වල් ඌරා, වල් හාවා සහ මී මින්නා නකල්ස් වන පෙත තුලදී සුලභව හමුවන ක්ෂීරපායීන් වේ.  ඉතාමත් විමසිලිමත් දෑසකින් වනාන්තරයේ සුන්දරත්වය දකින සංචාරකයින් හට මුවන්, ගෝනුන්, අලින්, මී හරක්, උනහපුළුවන්, හිවලුන්, මුගටි, රිලව්, කොළ වඳුරන්, ලේනුන්, උරුලෑවන්, රන් හෝතඹුවන්, ඌරු මීයන් සහ ඉත්තෑවන් නැරඹීය හැකිය.

දුම්බර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් වාර්තා වි තිබෙන පක්ෂි විශේෂ 128 අතුරින් විශේෂ 17 ක් ලංකාවට ආවේණික වේ.  නකල්ස් ප්‍රදේශයෙන් වාර්තා වී තිබෙන විශාලතම පක්ෂියා Ictinaetus malayensis වන අතර, කුඩාම පක්ෂියා Dicaeum erythrorhynchos ය.  කොට්ටෝරුවන්, ගිරා මලිත්තන්, පිළිහුඩුවන්, පීතකන් කොණ්ඩයා, දෙමලිච්චන් ශාරිකාවන්, කැහි බෙල්ලන් මෙම මීදුමින් වැසුණු සුන්දර වනාන්තරයේ සුන්දරත්වය තවදුරටත් තීව්‍ර කරයි.
ගල්පරවල පැළුම් තුළ සහ ගස් බෙන තුළ පක්ෂීන් ආහාරයට ගන්නා මකුළුවන් සිටිනු කලාතුරකින් දැකිය හැකිය. Orsotraeina medus සහ Melanitis leda යන සමනල් විශේෂ වනාන්තර භූමියේ සිටිනු දැකිය හැකිය.  මොවුන් කුණු වී යන පළතුරු, සතුන්ගේ මළ ද්‍රව්‍ය සහ දිරාපත් වන වෘක්ෂලතා කොටස් මත යැපේ. Kallima philarchus සමනළ විශේෂය පොළව මත වැටී තිබෙන වියළි ශාක පත්‍රවලට ඉතාම කිට්ටු සමානතාවයක් පෙන්නුම් කරයි.   තව ද ආවේණික සමනල විශේෂ දෙකක් වන Troides darsius සහ Papilio polymnestor ද නකල්ස් වනාන්තරයෙන් වාර්තා වී තිබේ. මොවුහු ලංකාවේ සිටින විශාලතම සමනල විශේෂ අතරට වැටේ.
මහවැලි ගංගාව පෝෂණය කරන්නා වූ ජල දහරා රැසක් සහිත නකල්ස් වනාන්තර ය අතරින්  නැගෙනහිරින් පිහිටි හීන් ගඟ, මහ ඔය සහ හසලක ඔය ද බස්නාහිරින් පිහිටි හුළු ගඟ සහ ගල්මල් ඔය ද මහවැලි නදිය කරා ගලා බසිති.
නකල්ස් කඳුකරය ගැන තවත් තොරතුරු https://goo.gl/8h7fm0 සබැඳියෙන් කියවිය හැක.

අපේ නකල්ස් ගමන
ල් මාසේ ගෙවිලා උදුවප් මාසේ උදාවුණේ නත්තල් සීතල මුහු කරගත්තු හිරිගඩු පිපෙන හීතල සුළගත් එක්ක. දුම්බර කදුකරය තෙතබරි කරන ඊසාන දිග මෝසමත් ඇරඹෙන්නේ දෙසැම්බර් මාසෙට..... සීතල මඟ හැර යන බොහෝ දෙනා සිටින සමාජයක නත්තල් සීතලත්, ඊසාන දිග වැස්සත් හොයාගෙන නකල්ස් කඳුකරයේ වනගොමු අතරට යන අපූරු චාරිකාවක් Eternal Traveller කණ්ඩායම සැළැසුම් කළේ නොවැම්බර් අගට යෙදුනු සොරබොර චාරිකාව අවසන් වූ සැණින්මයි....
අපේ අරමුණ වුණේ නක්ල්ස් වන මැද ගැසූ කූඩාරම් වල රාත්‍රි දෙකක් ගත කරමින් - දවස පුරා වන ගොමුවේ ඇවිද යන ක්‍රියාකාරම් සහ ජලක්‍රීඩා කිරීමයි... ඒක ටිකක් අභියෝගාත්මක වැඩක්....  මොකද ඇඟ හිල් කරගෙන යන හීතලත් ඒ හීතල පොහොණි කරන මද වැස්සත් පරාජය කරගෙන දවස පුරා ඇවිදින්න - හිම මිදෙන සිතලේ ජල ක්‍රීඩා කරන්න තරම් ධෛර්යයක් - ශක්තියක් තියෙන පිරිස බොහොම අඩුයි.... ඒත් Y by Road සහ අපේ සමාජ ජාල සමූහ හරහා අපි ගැන විශ්වාසය තියපු කොල්ලෝ - කෙල්ලෝ රෑනක් අපිත් එක්ක වැඩසටහනට සහභාගී වීමට කැමැත්ත දුන්නා...
දෙසැම්බර් මාසෙ 24 වෙනි සෙනසුරාදා උදේ පාන්දරම අපේ වැඩසටහනට සහභාගි වෙන්න සූදානම් වුණු විස්සක විතර තරුණ පිරිසක් මහනුවර දුම්රිය පොළ ඉදිරිපිට එකතු වුණා.... එතැන් සිට වෑන් රථ දෙකකින් අපේ පිරිස දිගන, තෙල්දෙණිය හරහා රංගල නඟරයට සේන්දු වුණා.... ඡායාරූප ශිල්පීන්, පරිසරවේදීන්, සංචාරක මගපෙනවන්නන්, විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යයන්, පාසැල් ශිෂ්‍යයන් ගෙන් සමන්විත  වුණු අපේ නඩය මෙහෙය වන්නට දුලිප් සහ උදේෂ් මට සහය දුන්නා... ශාලිකගේ පුංචි ප්‍රමාදයක් නිසා අරෆත් ශනාස්  පළමු  දිනයේ ඡායාරූප එක් රැස් කිරීම තනිවම කරට අරන් තිබ්බා... වාහන වල ප්‍රමාදයන් නිසා පුංචි වෙලාවකට තෙල්දෙණිය ආසන්නයේ නතර වුණු අපිට ගම්වැසියෙකුගෙන් අපූරු ඔත්තුවක් ලැබුණා...

“පුතා.... මහවැලි ගඟේ වතුර හිඳිලා නිසා... පරණ බඹරගල පන්සළයි - පාලමයි උඩට මතුවෙලා තියෙනවා... ගිහින් බලන්න....”
අපේ කට්ටිය මහවැලි ඉවුරට දුවගෙන ගියේ එක පිම්මට... එහෙම ගියාට ඉවුරටම යන්න නම් දුෂ්කර බැවුමක පහළට බැහැල යන්න වෙනවා... කැළේ කොළේ කරක් ගහල පුරුදු බොහෝ දෙනා පරෙස්සමෙන් බැහල ගිහින් ගං ඉවුරට ළගා වුනේ කාළෙකින් දකින්න නොලැබෙන ඒ අපූරු දසුන සියැසින්ම බලාගන්න හිතාගෙන....
පැය භාගයක පමණ නටඹුන් විපරමකින් පස්සේ අප ආයෙමත් ගමන ආරම්භ කරා... සුන්දර තේවතු, ලා නිල් පැහැති කුඹුරු යායවල්, අව්‍යාජ සිනහව ආභරණයක් කරගත්තු ගෑණු මිනිස්සු පංචි එවුන් පහුකරගෙන වැළමිටි වංගු පාර දිගේ අපි උඩිස්පත්තුව පහු කරගෙන පුංචි කඩමණ්ඩියකට ආවා....  එතැනට කියන්නේ රංගල හන්දිය කියලා.... 





උදේම ගමන පටන් ගත්තු අපිට මේ වෙන කොට හොඳටම බඩගිනියි... ඒ නිසා මේ කඩපොළෙන් අපේ උදේ ආහාරය ලබාගන්න අපි සූදානම් වුණා.... ඒත් ඒ කඩමණ්ඩියේ තිබුණු ලොකුම හෝටලයටත් අපේ සම්පූර්ණ පිරිසට බඩ කට පුරවගන්න තරම් කෑමක්  දෙන්න හැකියාවක් තිබ්බේ නෑ... ඒ නිසා අවසානයේ අපේ පිරිස කණ්ඩායම් තුනකට බෙදිලා හෝටල් තුනකින් උදේ සහගින්දර නිවාගත්තා... කෝච්චි සම්බෝලයක්, පරිප්පු හොද්දක් සහ මිරිසට සැකැසූ හාල්මැස්සන් හොද්දක් එක්ක පාන් සහ පරාටා කාපු ඒ මොහොත තවත් කාලයක් යනකම් අමතක නොවන මතකයක් වෙන්නේ මට විතරක් නොවන බව නම් ස්තීරයි....
උදේ කෑමෙන් පස්සේ කඩමණ්ඩියේ තවත් අඩ හෝරාවක් පමණ ගත කළ අපි වන මැද ගත කරන දිරි දින දෙක සඳහා අවශ්‍ය අතිරේක කෑම බීම රැස් කර ගත්තා... ඉන් අනතුරුව තාර ගැලවි ගල් මතුවුණු පුංචි කරත්ත පාර දිගේ තංගප්පුව බලා යන්න පිටත් වුණා... ගමන ටිකක් අමාරුයි... වාහන වල රියදුරන්ගේ මුහුණ ටිකක් විතර ඇඹුල් වෙලා... ඒත් නොබිණූ මුවින් ඉබි ගමනින් ඉලක්කය කරා යන්නට වුන් සූදානම්... දෙපස තේවතු වල දෙමළ කම්කරුවන් අපිට අත වැනුවා.... පාර දෙපස ලැයිම් කාමර  පේලි වල තරුණ ගැටව් ආගන්තුක අපිව විපරම් කරන්න මිදුලට බහිද්දි, මිදුලේ හිටපු ගැටිස්සියෝ කාමරේට රිංගගෙන දොර රෙද්දට මුවා වෙලා අපි දිහා බලාගෙන හිටියා...




සැතැපුම් දෙකක විතර අමාරු ගමනකට පස්සේ තංගප්පුව ගමේ කෙළවරට අපි ආවා... එතැනින් එහාට කැළේ... “නකල්ස් රක්ෂිත වනාන්තරය” කියල පුවරුවක් පාර අයිනේ ගහල තිබ්බා.... අපි වාහන වලින් බැස්සා.... ළඟම තිබුණු වල් දෙල් ගහක හැංගිලා හිටපු කෑඳැත්තෙක් ඉගිලිලා ගියා....
අපේ වැඩසටහනේ පළමු ක්‍රියාකාරකම විදියට සටහන් වෙලා තිබ්බේ  තංගප්පුවේ සිට අට්ටලමෙට්ටුව දක්වා වන මැදින් පා ගමන් යාම... මේ සාම්ප්‍රදායික වන මං පෙත අතීතයෙ සිටම භාවිතා වූ එකක්... ඒ නිසාම නකල්ස් ජෛවගෝල රක්ෂිතය තුළ තවමත් මිනිස් ගමනාගමනය සඳහා වෙන්කළ වන මං තීරුවක් විදියට ගැසට් කරලම වෙන්කර දිලා තිබෙනවා... හැබැයි කැලේ සතාට ඒවා අදාළ නෑ... දිවියා නිරන්තරවම ගැවසෙන ඉසව්වක් බවට මේ වන මං පෙත ප්‍රසිද්ධයි...ඒ නිසාම කැලේ කොලේ ගැන දන්න මඟ පෙන්න්නෙකු අපිට අවශ්‍යයි...

‘කුමාර්’ .....
අපි ඔහු එනතුරු තංගප්පුවේ මොහාතක් විතර පමා වුණා....  
එතැනින් පස්සේ මොකද වුණේ.... ඊළඟ ලිපියෙන් කියවමු .... මේ සටහන 2017 ජනවාරි 05 දින දිනමිණ Y අතිරේකයේ පළවිය. 

ඔබටත් තනිව හෝ කණ්ඩායමක් සමග ලංකාවේ ඕනෑම අස්සක මුල්ලක වෙනස් ආරක සංචාරයක් සංවිධානය කරගන්නට අවශ්‍ය නම් හෝ Y by Road කණ්ඩායම සමග අපූරු සංචාර වල යෙදෙන්නට අවශ්‍ය නම් අපිට කතා කරන්න... Eternal Traveller  අපේ සංචාර ගැන ඔබේ අදහසත් අපිට වැදගත්.... කතා කරන්න අපිට...
ප්‍රදීප් 076 66 42 607 / 0703 17 44 17
දුලිප් 0777 043 804 / 0703 207 207

ඡායාරූප ශා ෆොටෝ වෙනුවෙන් අරෆත් ශනාස් සහ ශාලික මධුශංක 

2 comments:

  1. /මීටර් 10 ක් පමණ උසට වැඩුණු තෘණ ආවරණය/ මේක හරිද?
    මොනව උනත් අගේ ඇති චාරිකාවක්.

    ReplyDelete
  2. වැරැද්ද නිවැරදි කළා.... ස්තූතියි!

    ReplyDelete